สไลด์โชว์ หลับตาเที่ยว เพจบันทึกการเดินทางของคนตาบอดกับคนตาดีที่อยากเห็นคนพิการออกไปใช้ชีวิตและท่องเที่ยวทุกที่ได้ด้วยตัวเอง

หลับตาเที่ยว เพจบันทึกการเดินทางของคนตาบอดกับคนตาดีที่อยากเห็นคนพิการออกไปใช้ชีวิตและท่องเที่ยวทุกที่ได้ด้วยตัวเอง

[/p] [b]“ไปเดินป่าด้วยกันสักทริปไหม” คำชวนจากปลายสาย หลังเราโทรหาเขาเพื่อขอสัมภาษณ์ มอส-ปราโมทย์ ชื่นขำ เป็นเจ้าของเพจที่มีชื่อว่า ‘หลับตาเที่ยว’ เขาทำเพจนี้ร่วมกับ บุ๋มบิ๋ม-เพ็ญเพ็ชร น้อยยาสูง ซึ่งเป็นรุ่นน้องในมหาวิทยาลัย เพื่อเป็นบันทึกการเดินทางและมุ่งสื่อสารกับสังคมว่า คนตาบอดก็ไปเที่ยวและเดินป่าได้[/b] ในวัย 5 ขวบ มอสสูญเสียการมองเห็นเพราะมีเนื้องอกบริเวณจอรับภาพ แต่ความเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ได้ส่งผลต่อการเติบโต เขายังคงใช้ชีวิตในแบบที่ต้องการ ไปเดินป่าและทำงานเป็นทนายความ ถึงคำชวนของมอสจะน่าสนใจ ได้ไปออกทริปกับเขาสักครั้งคงจะเข้าใจวิธีทำเพจและวิธีเดินป่าของคนตาบอด แต่จากความซุ่มซ่ามที่เรามี เกรงว่าการเดินป่าครั้งนี้จะเป็นภาระให้เพื่อน ๆ มากกว่า เราเลยชวนมอสและบุ๋มบิ๋มมานั่งคุยกันที่อุทยาน 100 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คงให้บรรยากาศคล้าย ๆ ป่าในเมืองอยู่บ้าง เมื่อหาที่นั่งบนพื้นหญ้าเย็น ๆ นุ่มสบายได้เรียบร้อย ประกอบกับสายลมอ่อน ๆ ที่พัดมาปะทะตัวบ่อยครั้ง ทั้งสองก็พาเราไปรู้จักกับเพจหลับตาเที่ยวตั้งแต่วันแรกจนถึงวันนี้ หลับตาเที่ยว เพจบันทึกการเดินทางของคนตาบอดกับคนตาดีที่อยากเห็นคนพิการออกไปใช้ชีวิตและท่องเที่ยวทุกที่ได้ด้วยตัวเอง

[/p] [b]ชุมนุม[/b] ‘เพื่อนโดมสัมพันธ์’ คือชุมนุมในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ที่ทำให้มอสและบุ๋มบิ๋มเจอกัน เพื่อนโดมสัมพันธ์เป็นชุมนุมที่ชวนเพื่อนทั้งคนพิการและไม่พิการมาทำกิจกรรมด้วยกัน อย่างทำค่ายอาสา บ้างก็จัดทริปไปเที่ยว “มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีโครงการรับนักศึกษาพิการ ชุมนุมนี้จึงมีวัตถุประสงค์พาเพื่อนพิการกับไม่พิการมารู้จักกัน ทำกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ด้วยกัน เพื่อให้คนเห็นว่าความพิการไม่ได้เป็นข้อจำกัดที่ทำให้เขาช่วยสังคมไม่ได้ คนพิการก็ทำประโยชน์เพื่อสังคมได้เช่นกัน” มอสขยายเพิ่มเติม มอสอยากเข้าชุมนุมนี้แน่ ๆ อย่างไม่ต้องสงสัย เราเลยสนใจฝั่งบุ๋มบิ๋มว่า ทำไมถึงตัดสินใจเข้าร่วมชุมนุมนี้ เธอตอบว่า มีรุ่นพี่ที่รู้จักที่อยู่ชุมนุมนี้มาเล่าให้ฟังว่าได้ไปเที่ยวลาวกับเพื่อนตาบอด สิ่งที่รุ่นพี่เล่ากระตุ้นความสนใจบุ๋มบิ๋มและอยากรู้จักชุมนุมนี้ “เขาพาเราไปที่ชุมนุมเพื่อนโดมสัมพันธ์ในวันนั้นเลย ภาพที่เราได้เห็นมันโคตรใช่ ภายในห้องหนึ่งทุกคนมีมุมของตัวเอง มุมนั่งทำการบ้าน มุมกินข้าว มุมเล่นดนตรีที่มีพี่ตาบอดนั่งเล่นกีตาร์ เราชอบบรรยากาศนั้น บรรยากาศที่ทุกคนอยู่ด้วยกันได้ ทั้งคนตาดี คนตาบอด นั่งวีลแชร์ นั่งเก้าอี้ ได้ยิน ไม่ได้ยิน ไม่มีกำแพงกั้นในห้องนี้เลย หลังจากนั้นเราไปชุมนุมทุกวันและอยู่เรื่อยมาจนเรียนจบ” มอสกับบุ๋มบิ๋มจึงมีโอกาสได้ไปออกทริปด้วยกันบ่อย ๆ ผ่านการเป็นสมาชิกชุมนุม บางทริปก็ไปกันแค่ 2 คน ทั้งคู่บอกว่าเพราะพวกเขามีรสนิยมในการเที่ยวคล้าย ๆ กัน คือชอบเที่ยวแบบลุย ๆ “ถ้าคนที่เป็นนักเดินทางจะรู้ว่าไม่มีทางที่ทุกอย่างจะเป็นดั่งใจเรา ถ้าเป็นคนอื่นอาจหงุดหงิดถ้าไม่เป็นไปตามแผนที่วางไว้ แต่เรา 2 คนไม่ บางทีขี่มอเตอร์ไซค์ไปเจอฝนตก เราก็แค่หาเสื้อคลุมฝนแล้วไปต่อ” ในความรู้สึกของมอส อุปสรรคที่เกิดขึ้นระหว่างไปเที่ยวช่วยเพิ่มสีสันและรสชาติให้ทริปนั้น มอสและบุ๋มบิ๋มเป็นคนชอบเดินป่า ที่เที่ยวเลยมักจะเป็นอุทยานแห่งชาติ ดอย และป่าตามที่ต่าง ๆ ซึ่งคำพูดที่มอสมักได้ยินระหว่างเดินทาง ก็คือ “เก่งจัง มองไม่เห็นก็ขึ้นไปได้” คำพูดนั้นสร้างความแปลกใจให้มอสและบุ๋มบิ๋ม เพราะพวกเขารู้สึกว่าไม่ว่าจะเป็นคนตาบอดหรือตาดีก็ออกไปเที่ยวได้ ด้วยเหตุนี้พวกเขาจึงตัดสินใจสร้างเพจหลับตาเที่ยวขึ้นมา เพื่อบันทึกประสบการณ์รวมถึงสื่อสารกับสังคม ให้การไปเที่ยวของคนตาบอดหรือคนพิการเป็นเรื่องปกติ หลับตาเที่ยว เพจบันทึกการเดินทางของคนตาบอดกับคนตาดีที่อยากเห็นคนพิการออกไปใช้ชีวิตและท่องเที่ยวทุกที่ได้ด้วยตัวเอง

[/p] [b]หลับตาเที่ยว[/b] เมื่อจุดตั้งต้นของการทำเพจ คือบันทึกความทรงจำและสื่อสารกับสังคมเรื่องการท่องเที่ยวของคนตาบอด การทำคอนเทนต์ลงเพจสักชิ้นจึงไม่ได้ปรุงแต่งมากนัก ส่วนใหญ่มอสและบุ๋มบิ๋มใช้วิธีโพสต์ภาพและเล่าเรื่องผ่านแคปชัน อย่างเช่นความรู้สึกที่เกิดหลังเดินถึงยอดดอยหรืออุปสรรคที่พบเจอ พวกเขาเริ่มทำเพจหลับตาเที่ยวตั้งแต่เรียนมหาวิทยาลัย จนถึงตอนนี้ที่ทั้ง 2 คนเข้าสู่วัยทำงาน เวลาออกไปเที่ยวจึงน้อยลง ไม่มีเรื่องมาเล่ามากนัก ลงโพสต์น้อยลงจนเหมือนเพจปิดตัวไปแล้ว แต่ทั้งคู่ยืนยันว่าไม่ได้ปิดเพจ และจะพยายามหาเวลาไปเที่ยวเพื่อมีเรื่องมาเล่าให้ทุกคนฟัง มอสต้องมีอุปกรณ์เดินป่าสำหรับคนตาบอดไหม – มอสตอบเราทันทีว่าเขาใช้อุปกรณ์เหมือนนักเดินป่าคนอื่น ๆ “อย่างเต็นท์ผมก็ใช้ยี่ห้อเดียวกับนักเดินป่าทั่วไปเลย แม้ว่าของพวกนี้จะไม่ได้ออกแบบมาเพื่อคนพิการ แต่เราต้องเรียนรู้ที่จะใช้ให้ได้ เช่น ฝึกกางเต็นท์ที่บ้าน ฝึกจุดเตาแก๊ส ถ้าคนที่มองเห็นเขาอาจจะบอกว่าดูอันตราย แต่ถ้าเราเรียนรู้วิธีใช้เป็นก็ไม่ได้อันตรายหรอก” ทางเดินในป่าอาจไม่ได้ราบเรียบ มีช่วงขรุขระหรือสิ่งกีดขวาง ทำให้คนมองไม่เห็นเลยอาจเดินยากสักหน่อย มอสจะใช้มือซ้ายจับกระเป๋าเป๋ของบุ๋มบิ๋ม ส่วนมือขวาใช้จับไม้เท้าเดินป่า (Trekking) “มีหลาย ๆ อุทยานที่น่าชื่นชม เพราะเขาทำราวจับหรือมีราวเชือกให้ ถ้าเราเห็นว่ามีราวก็จะปล่อยให้พี่มอสเดินเองเลย ตั้งแต่เดินป่าด้วยกันมา ถ้าวันไหนที่เขาได้เดินด้วยตัวเอง รอยยิ้มของเขาจะกว้างมาก ๆ” บุ๋มบิ๋มหันไปคุยกับมอส “พี่มอสรู้ตัวไหมว่าหน้าตาพี่แสดงออกมาเลยนะ เหมือนเห็นความภาคภูมิใจในตัวเองของพี่มอสพุ่งปรี๊ดเลย” การได้ทำอะไรด้วยตัวเองย่อมมีความสุขมากกว่ารอให้คนอื่นทำให้ แต่คนพิการหลายคนใช้ชีวิตด้วยตัวเองไม่ได้ ไม่ใช่เพียงเพราะลักษณะทางร่างกาย แต่โลกก็ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อพวกเขาเช่นกัน มอสบอกว่าการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design) จะช่วยให้คนพิการใช้ชีวิตได้ด้วยตัวเอง ทำให้คนรู้สึกถึงคุณค่าในตัวเอง “เรื่องที่เราอยากพูดมากที่สุด คือคนพิการกับไม่พิการเที่ยวด้วยกันได้ โดยที่คนไม่พิการไม่ต้องอยู่ในฐานะของคนที่คอยรับความช่วยเหลือเท่านั้น พูดง่าย ๆ คือบุ๋มบิ๋มไม่ต้องคอยช่วยผมทุกเรื่อง มีบางเรื่องที่ผมทำเองได้ เช่น กางเต็นท์ ทำอาหาร ส่วนเขาก็จะเป็นคนนำทาง คนขับรถ เราแบ่งหน้าที่กันได้ เราอยากทำให้สังคมเห็นว่าพวกเราเที่ยวด้วยกันได้นะ โดยที่ไม่ต้องมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งรอรับการช่วยเหลือจากอีกฝ่ายตลอดเวลา” หลังทำเพจไปได้ระยะหนึ่ง คอมเมนต์ที่หลับตาเที่ยวได้รับมีทั้งคนที่เข้าใจ และคนที่ยังติดกับทัศนคติบางอย่าง อย่างประเด็นเรื่อง ‘ความเมตตา’ มองสถานะทั้ง 2 คนว่า คนหนึ่งเป็นคนช่วย ส่วนอีกคนรอรับความช่วยเหลือ สิ่งที่มอสอยากบอกก็คือ พวกเขาก็เหมือนคนอื่น ๆ ที่เวลาไปเที่ยวต้องแบ่งหน้าที่กัน ดูแลกันและกัน มองไม่เห็นไม่ได้แปลว่าดูแลตัวเองหรือช่วยคนอื่นไม่ได้ “อย่าใช้คำว่า ‘พาเราไป’ ต้องใช้คำว่า ไปด้วยกัน” มอสย้ำกับเรา ชื่อเพจ ‘หลับตาเที่ยว’ อาจสื่อความตรง ๆ ให้หมายถึงการเล่าเรื่องทริปท่องเที่ยวหรือเดินป่าของคนตาบอดก็ได้ หรือถ้าจะให้ลึกซึ้งกว่านั้น มอสและบุ๋มบิ๋มอยากให้เพจนี้นำเสนอประเด็นว่า ในการท่องเที่ยวไม่ได้ใช้เพียงทักษะการมองเห็น แต่ยังมีประสาทสัมผัสอื่นที่ใช้เพื่อเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ ได้ด้วย “คนให้ความสำคัญกับการมองเห็นมากจนลืมว่ามนุษย์ยังมีประสาทสัมผัสแบบอื่นด้วย ถ้าใครได้ไปเที่ยวสักที่หนึ่ง อยากให้ชวนลองหลับตา แล้วสัมผัสสถานที่นั้นผ่านการฟังเสียง เช่น เสียงน้ำตก เสียงนกร้อง” เราถ้าคนตาบอดอยากลองไปเดินป่า มอสแนะนำที่ไหน – มอสนิ่งคิดไปครู่หนึ่งก็จะตอบว่า “ถ้าอยากไปเดินป่าจริง ๆ ยังไงก็ต้องมีคนตาดีไปด้วยนะ” เขาเตือนก่อน “ถ้าให้แนะนำคงเป็นอุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล เพราะเดินทางง่าย ขึ้นรถไฟที่สถานีกลางกรุงเทพอภิวัฒน์แล้วไปลงที่สถานีขุนตาลได้เลย ดอยอยู่ติดสถานีรถไฟ เดินขึ้นไปได้เลย” หลับตาเที่ยว เพจบันทึกการเดินทางของคนตาบอดกับคนตาดีที่อยากเห็นคนพิการออกไปใช้ชีวิตและท่องเที่ยวทุกที่ได้ด้วยตัวเอง